Page 110 - Gastronomi Turkey By Rafine

İstanbul Ermeni
Patriği Mağakya ziyaret maksadıyla padişahın da verildiği ve sonrasında da bu huzurun
Ormanyan Efendi
bizzat Bâb-ı Âlî’yi (devlet dairelerini) sağlandığına dair raporların istenildiği
ziyaret ettiği; gerek saraydaki kabulü gibi hususlar arşiv belgelerinde takip
gerekse ziyaretleri esnasında âdet edilebilmektedir.
olduğu üzere “Muharremiyye” adı
verilen ihsanların lâzım gelenlere Baloya buyurmaz mısınız?
protokol defterleri gereğince verildiği;
cami ve mescitlerin içlerinin ve Her ne kadar Tanzimat Fermanı
şerefelerinin kandillerle aydınlatıldığı 1839’da ilan edilmiş ve Rûmî Takvim
anlaşılmaktadır. bunu takiben ortaya çıkmış ise de
Osmanlı İmparatorluğu idaresinin
Padişah sadece Müslüman tebaanın Hristiyan âleminin yılbaşısına ilgisi çok
değil aynı zamanda gayr-i Müslim daha önceden ortaya çıkmıştı. 1829
tebaanın da koruyucusu olduğu için yılında İstanbul’da ikamet eden İngiliz
Hicrî yılbaşının dışında Milâdî yılbaşını elçisinin Haliç’te bulunan bir gemide
da gözetirdi. Bu sebeple Hristiyan tertip ettiği balonun davetlileri
hükümdarların yeni yılı yazılı olarak arasında, Osmanlı İmparatorluğu’nun
tebrik edilir, gerekli hâllerde hükümdar ileri gelen devlet adamları
ve ailesinin hediyeleri gönderilirdi. hatta Serasker Hüsrev Paşa dahi
Bazı kere ise İstanbul’da bulunan bulunmuştur. Yatsı namazını Tersâne-i
ileri gelen temsilcilere de hediye Âmire Dîvânhânesi’nde kıldıktan
gönderildiği olurdu. Padişahtan sonra, sandallarla balo gemisine çıkan
nakdî bir hediye olmak üzere davetliler sabaha kadar buradaki
yılbaşı yortuları sebebiyle muhtelif eğlencelere iştirak etmişlerdir. Hemen
kalemi ile feleğe/âleme bu tarih, ertesi gün Serasker Hüsrev Paşa’ya
kutlu olsun padişahıma yeni senesi” cemaatlerin partikhanelerine Atiyye-i gemideki balonun nasıl bir şey olduğu
mealindeki şu beyti takdim etmekten Hümâyûn gönderilmesi, bu hediyenin bir vesileyle sorulduğunda “Az vakitte
geri durmamıştı: karşılığında cemaat başlarının çok hazırlık yapmışlar. Biz baloda
“Yazıldı hâme-ı kudretle çarha bu tarih, teşekkürnâmelerini padişaha yapılanları bir ayda düzenleyemeyiz.
Mübârek ola şâhinşâha Mâh-ı sâl-ı takdim etmeleri de yerleşmiş Gerçi kâfir işi, fakat ne çare? Devletçe
cedîd” bir kaide olduğu; bu sebeple
hapishanedeki gayrimüslimlerin bir şey oldu, katılmak lüzûm etti.”
Hz. İsa’nın doğumu ve yortularını şeklindeki cevap verdiği hâlde, II.
Sadrazam’ın âdet üzere saraya
gönderdiği yılbaşı tebriknâmesine, aileleriyle geçirmeleri için geçici Mahmud’un huzuruna çıktığında
padişahların “Benim Vezîrim! Hak olarak tahliye edildikleri; gayr-i eğlenceleri şâhâne bir dil ile tarif
Te‘âlâ cümleye mübârek eyleyüp, Müslim öğretmenlerin de Hristiyan ederek övmekten geri durmamıştır.
emsâl-i kesîresiyle müşerref eyleye, öğrenciler gibi paskalya günleri ve Sultan Abdülmecit ise bu baloyu
âmin. (Benim Vezirim. Allah hepimize yılbaşında okula gelmemelerinin karar dışarıdan dinlemek yerine bizzat
mübarek eylesin. Daha nicelerine dâhilinde bulunduğu; yortu ve yılbaşı görmek için Fransız elçisi tarafından
eriştirsin, âmin.)” şeklinde cevap öncesinde gayr-i Müslimlerin bu düzenlenen yılbaşı balosuna gitmiş
verdikleri görülmektedir. süreçleri huzur içinde tamamlamaları ve pek memnun bir hâlde sarayına
maksadıyla ilgili yerlere talimatlar dönmüştü.

19. yüzyılın ilk çeyreğine kadar Hicri
yılbaşı münasebetiyle Silahdâr
Ağa, Çukadar Ağa, Rikâbdâr Ağa, Meselâ Lale Devri’nin (1718-1730) meşhur şairi Nedim, Sultan III.
Hasodabaşısı başta olmak üzere Ahmed’in yeni yılını tebrik etmek için bir defasında “Yazıldı İlahi
saray ileri gelenlerine hil‘at (=kaftan/ kudret kalemi ile feleğe/âleme bu tarih, kutlu olsun padişahıma yeni
üstlük) akçeleri verilmesi âdet olup; senesi” mealindeki şu beyti takdim etmekten geri durmamıştı:
yine devlet ileri gelenlerinin padişahı “Yazıldı hâme-ı kudretle çarha bu tarih,
ziyaretleriyle birlikte gerçekleşen Mübârek ola şâhinşâha Mâh-ı sâl-ı cedîd”
resmi kabulün ardından, iade-i

110 | Aralık 2022-Ocak 2023 | gastronomiturkey.com

108-111 YILBAŞI - A. Çağrı Başkurt.indd 110 17.12.2022 21:50