444 tarifle Anadolu’nun bitkisel hafızasını bugüne taşıyor!

Oyuncu ve gastronomi yazarı Rıza Sönmez, sadece tariflerle değil, bir kültürün izlerini bugüne taşıyan özel bir çalışmayla okur karşısında: “Anadolu Vegan: Seçilmiş 444 Tarif”. Oğlak Yayınları’ndan çıkan kitap, Anadolu’nun bitkisel mutfak mirasını görünür kılan bir başucu kaynağı. Üstelik yalnızca veganlar için değil; geçmişin bilgeliğine, doğaya ve çeşitliliğe saygı duyan herkes için... Sönmez’in tam 12 yıllık araştırma, derleme ve mutfak pratiğiyle hazırladığı kitap, hiçbir hayvansal ürün içermeyen 396 yemek ve 48 hoşaf, reçel, turşu tarifini bir araya getiriyor. Anadolu mutfağının zenginliği, bu tariflerde sadece damakta değil, her bir malzemenin ardında yatan kültürel ve coğrafi hikayelerde de hissediliyor. Veganlık, bu toprakların sessiz geleneği olabilir mi? Kitap, yalnızca “Vegan ne yer?” sorusuna yanıt aramıyor; aynı zamanda Anadolu’nun birçok bölgesinde, özellikle dinsel perhizler, mevsim koşulları ve yerel kaynaklara dayalı tariflerin, yüzyıllardır hayvansal ürün içermeden şekillendiğini gösteriyor. Sönmez'in ifadesiyle, “Adına vegan denmese de, Anadolu’da yüzlerce yıldır süzüle süzüle bugüne ulaşan bir bitkisel mutfak zaten var.” Tarifler arasında küçük ama anlamlı farklar var: Aynı yemeğin farklı mezhepler, etnik gruplar veya aile gelenekleriyle yeniden şekillenmiş versiyonları... Her bir farklılık, bir halkın parmak izini, bir annenin dokunuşunu, bir göç hikayesini taşıyor. “Nasıl oluyor da aynı malzemeler farklı ellerde bambaşka lezzetlere dönüşüyor?” Sönmez’in bu sorusu, kitabın temelini oluşturuyor. Bir yemek kitabından fazlası Anadolu Vegan, sadece tariflerden ibaret değil; aynı zamanda bir kültürel bellek çalışması. Kitabın görsel dünyasında yer alan, 1873 tarihli Elbise-i Osmaniyye albümünden seçilen halk portreleri, geçmişin sofralarına görsel bir pencere açıyor. Yemeklerin yanı sıra o sofraları kuran elleri, yüzleri ve hikâyeleri de kitabın bir parçası hâline getiriyor.